Mental Health Wellbeing Assessment

Mental Health Wellbeing Assessment

หลักการและทฤษฎี

Mental Health Wellbeing Assessment คืออะไร?

การประเมินสุขภาวะทางใจ หลักการและเหตุผล

ปัญหาด้านสุขภาพจิต เช่น ความเครียด ความวิตกกังวล และภาวะหมดไฟ กำลังเพิ่มขึ้นในองค์กรไทย แต่ยังขาดการประเมินอย่างเป็นระบบสุขภาวะทางใจ (Mental Health Wellbeing) เป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลโดยตรงต่อประสิทธิภาพการทำงาน ความสัมพันธ์ในที่ทำงาน และคุณภาพชีวิตของพนักงานในองค์กร การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ สังคม เทคโนโลยี รวมถึงความคาดหวังที่สูงขึ้น ล้วนเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดความเครียด ความวิตกกังวล และภาวะหมดไฟ (Burnout) ที่เพิ่มมากขึ้นในกลุ่มแรงงานทั่วโลกรายงานจากองค์กรอนามัยโลก (WHO) และผลสำรวจของสถาบันต่างประเทศ เช่น Deloitte และ McKinsey ชี้ให้เห็นว่า พนักงานจำนวนมากประสบกับภาวะทางจิตใจที่ไม่สมดุล ขาดพลังในการทำงาน และไม่สามารถพูดคุยหรือขอความช่วยเหลือได้อย่างปลอดภัย นอกจากนี้ ความเครียดที่ไม่ได้รับการดูแลยังนำไปสู่ปัญหาทางร่างกาย การลาป่วยบ่อย การขาดงาน การตัดสินใจผิดพลาด และการลาออกโดยไม่แจ้งล่วงหน้า

อย่างไรก็ตาม ในบริบทขององค์กรไทย การดูแลสุขภาวะทางใจยังคงเป็นเรื่องใหม่และมีความเข้าใจที่จำกัด หลายองค์กรยังไม่มีระบบในการประเมินหรือวัดระดับสุขภาพจิตของพนักงานอย่างเป็นระบบ หรือไม่มีแนวทางที่ชัดเจนในการให้ความช่วยเหลือเมื่อตรวจพบความเสี่ยง

บริการ Mental Health Wellbeing Assessment จึงถูกออกแบบขึ้นเพื่อเป็นเครื่องมือช่วยให้องค์กรสามารถ “เข้าใจ” และ “จัดการ” สุขภาวะทางใจของบุคลากรได้อย่างถูกต้อง ครอบคลุม และไม่ละเมิดความเป็นส่วนตัว โดยใช้เครื่องมือที่ผ่านการวิจัยเชิงจิตวิทยา พร้อมการวิเคราะห์เชิงคุณภาพและเชิงสถิติ เพื่อค้นหาความต้องการที่แท้จริงและออกแบบการสนับสนุนที่ตรงจุด

เป้าหมายของการประเมินนี้ไม่ใช่เพียงเพื่อ “ตรวจวัด” แต่เพื่อสร้างความตระหนักรู้ เปิดพื้นที่ปลอดภัยในการพูดคุยเรื่องจิตใจ สร้างกลไกป้องกัน และส่งเสริมวัฒนธรรมองค์กรที่เอื้อต่อสุขภาวะจิตที่ดีอย่างยั่งยืน

องค์กรที่สามารถดูแลสุขภาพจิตของพนักงานได้อย่างเป็นระบบ จะสามารถรักษาคนเก่ง ลดต้นทุนจากการลาออกและลาป่วย และเสริมสร้างพลังการทำงานที่ยั่งยืนในระยะยาวได้อย่างมีประสิทธิภาพ

วัตถุประสงค์

  • ประเมินสุขภาพจิตของพนักงานอย่างเป็นระบบ
    ใช้เครื่องมือที่ผ่านการรับรอง เพื่อเข้าใจระดับสุขภาวะทางใจในบริบทขององค์กร

  • ระบุความเสี่ยงและกลุ่มเปราะบาง
    วิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึกทั้งในระดับบุคคล กลุ่ม และองค์กร เพื่อหาปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับความเครียด ความวิตกกังวล หรือภาวะหมดไฟ

  • ออกแบบมาตรการสนับสนุนที่เหมาะสมและตรงจุด
    ใช้ข้อมูลที่ได้ในการวางแผนกิจกรรมหรือมาตรการด้าน Wellbeing ที่ตอบโจทย์ความต้องการจริงของพนักงานแต่ละกลุ่ม

  • ส่งเสริมความตระหนักรู้และวัฒนธรรมองค์กรที่เข้าใจมนุษย์
    เปิดพื้นที่ปลอดภัยให้พนักงานรู้จักตนเอง พูดคุยเรื่องสุขภาพจิตได้อย่างสร้างสรรค์ และเห็นคุณค่าความเป็นมนุษย์

  • นำผลประเมินไปบริหารบุคลากรเชิงกลยุทธ์
    ช่วยให้ HR และผู้บริหารมีข้อมูลที่เข้าใจพนักงานในมิติจิตใจ เพื่อนำไปสู่การบริหารจัดการที่ยั่งยืน ลดความเสี่ยงจากปัญหาด้านพนักงาน

แผนการดำเนินงาน

ระยะที่ 1: การเตรียมความพร้อม (Preparation Phase)

  • ประชุมกับผู้บริหารและทีม HR เพื่อกำหนดเป้าหมายของการประเมิน
  • วิเคราะห์บริบทองค์กร วัฒนธรรม และลักษณะพนักงาน เพื่อออกแบบเครื่องมือที่เหมาะสม
  • ออกแบบแผนการสื่อสารภายในเพื่อสร้างความเข้าใจและความร่วมมือจากพนักงาน
  • เตรียมเครื่องมือประเมิน เช่น
    • แบบประเมินความเครียด
    • แบบประเมินภาวะหมดไฟในการทำงาน (Burnout)
    • แบบประเมินสุขภาพจิตเบื้องต้น (เช่น DASS-21, WHO-5, หรือแบบเฉพาะที่ออกแบบตามบริบท)

ระยะที่ 2: การเก็บข้อมูล (Assessment Phase)

  • ดำเนินการประเมินผ่านช่องทางที่เหมาะสม (ออนไลน์ / On-site) โดยคำนึงถึงความเป็นส่วนตัวและปลอดภัย
  • เปิดช่องทางให้คำปรึกษาแก่พนักงานที่ต้องการพูดคุยเพิ่มเติมในระหว่างหรือหลังการประเมิน
  • เก็บข้อมูลเชิงปริมาณ (จากแบบประเมิน) และเชิงคุณภาพ (ผ่าน Focus Group หรือ Mini Interview)

ระยะที่ 3: การวิเคราะห์และสังเคราะห์ข้อมูล (Analysis Phase)

  • วิเคราะห์ข้อมูลสุขภาวะโดยรวมขององค์กร พร้อมแยกตามกลุ่ม เช่น อายุ หน่วยงาน ระดับตำแหน่ง
  • สรุปประเด็นสำคัญที่พบ เช่น ระดับความเครียดสูงในบางแผนก สัญญาณ Burnout ในกลุ่มหัวหน้างาน ฯลฯ
  • ระบุ “กลุ่มเปราะบาง” (High Risk) และ “กลุ่มที่ควรส่งเสริม” (Promising Group)

ระยะที่ 4 การจัดทำรายงานและนำเสนอผล (Reporting Phase)

  • จัดทำรายงานผลการประเมิน (Mental Health Insights Report)
  • จัดทำ Dashboard สำหรับ HR หรือผู้บริหาร (ไม่เปิดเผยตัวตน)
  • นำเสนอผลการวิเคราะห์พร้อมข้อเสนอเชิงกลยุทธ์ให้ผู้บริหาร
  • แนะนำแนวทางการดูแลสุขภาวะจิตที่สอดคล้องกับปัญหา เช่น
    • การสร้างพื้นที่ปลอดภัยทางจิตใจ (Psychological Safety)
    • การออกแบบระบบการฟังอย่างลึกซึ้ง (Active Listening System)

ระยะที่ 5 การปรึกษาทางจิตวิทยา (Counseling, Coaching, Training หรือ Teletherapy)

  • ดำเนินการให้คำปรึกษาแบบพบหน้าและแบบทางไกล 
  • จัดฝึกอบรมหลักสูตร Wellbeing – Mental Health

ระยะที่ 6 การติดตามผลและสนับสนุนต่อเนื่อง (Follow-up & Support)

  • ติดตามความเปลี่ยนแปลงด้านสุขภาวะจิตใน 3-6 เดือน
ให้คำปรึกษารายเดือนแก่ทีม HR หรือ Wellbeing Committee

แผนการดำเนินงาน

 

ประโยชน์ที่ได้รับ

ระดับบุคคล (Individual Level)

  • พนักงานตระหนักรู้ถึงสถานะสุขภาพจิตของตนเอง และสามารถรับรู้สัญญาณความเครียดหรือหมดไฟได้ตั้งแต่เนิ่น ๆ
  • เข้าถึงแนวทางหรือเครื่องมือในการดูแลสุขภาพจิตตนเองได้เหมาะสม
  • รู้สึกไม่โดดเดี่ยว มั่นใจและกล้าพูดคุยเรื่องสุขภาวะทางใจมากขึ้นในที่ทำงาน
ระดับทีมงาน (Team Level)
  • หัวหน้างานเข้าใจภาวะทางใจของทีม และสามารถปรับการบริหารให้เหมาะสม
  • ทีมมีวัฒนธรรมแห่งความเห็นอกเห็นใจ ลดความขัดแย้งและความตึงเครียด
  • เสริม Psychological Safety ทำให้สมาชิกกล้าแสดงออกทางความคิดและอารมณ์

 ระดับองค์กร (Organizational Level)

  • องค์กรมีข้อมูลสุขภาพจิตที่ใช้ในการวางแผนทรัพยากรบุคคลและกิจกรรม Wellbeing ได้ตรงจุด
  • ลดอัตราการลาป่วย ลาออก และปัญหาจากภาวะหมดไฟในองค์กร
  • ยกระดับภาพลักษณ์เป็นองค์กรที่ใส่ใจคน (Caring Workplace) และสอดคล้องกับมาตรฐาน ESG/Wellbeing Workplace

สิ่งที่ส่งมอบ

1.รายงานผลและข้อมูลเชิงลึก

  • รายงานรวม (Aggregate) และรายงานกลุ่มเสี่ยง
  • Executive Summary สำหรับผู้บริหาร
  • Dashboard แบบไม่ระบุตัวตน พร้อมกราฟและสถิติ

2.เครื่องมือประเมินสุขภาวะจิตที่เหมาะกับบริบทองค์กร

  • แบบประเมิน (เช่น DASS-21, WHO-5, Burnout Scale)
  • คู่มือแปลผล / แบบฟอร์ม Feedback / สื่อสำหรับหัวหน้างานและ HR
  • แนวทาง Peer Listening หรือ Mental Health Buddy

3.แนวทางและข้อเสนอแนะเพื่อการดูแลต่อเนื่อง

  • แผนโปรแกรมดูแล เช่น Coaching, Counseling, Workshop
  • แนวนโยบายและระบบสนับสนุน เช่น Wellbeing Committee
  • กรอบการสร้าง Psychological Safety ในองค์กร

4.กิจกรรมเสริมความเข้าใจและการมีส่วนร่วม

  • จัดอบรม / Session ฟังผลกับ HR
  • บริการให้คำปรึกษาเบื้องต้นเฉพาะราย (สำหรับกลุ่มเปราะบาง)